Źródło spod Skały znowu jest aktywne, co cieszy w niszy źródliskowej nie ma śmieci a wypływ jest dość mocny.
Pomnik przyrody nieożywionej o nazwie źródło Spod Skałki jest położony w miejscowości Zdów (gmina Włodowice, powiat zawierciański), w północno-wschodniej części województwa śląskiego. Obiekt usytuowany jest na Wyżynie Częstochowskiej, w mezoregionie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, na terenie Parku Orlich Gniazd. Został powołany mocą rozporządzenia wojewody śląskiego z dnia 2 lipca 2004 roku (t.j. Dz. Urz. Woj. Śl. nr 58 z 2004 r., poz. 1857) w celu ochrony cennego przyrodniczo źródła wraz z niszą źródliskową oraz skałą wapienną, spod której następuje wypływ wody.
Źródło Spod Skały należy do całego systemu wypływów położonych pod zboczami doliny Białki Zdowskiej (po połączeniu z Krztynią uchodzi ona do Pilicy w dorzeczu Wisły). Jest to jeden z najciekawszych przykładów linii wydajnych źródeł w strefie uskoku tektonicznego. Białka jest zasilana wzdłuż swojego biegu źródłami korytowymi (wyraźne pulsowanie wody w dnie rzeki). Źródło Spod Skały jest obecnie najwyżej położonym, wyraźnym wypływem w dolinie Białki. Jest ono usytuowane pod prawym zboczem doliny na wysokości około 315 m n.p.m. Jego średnia wydajność wynosi około 25 l/s. Bardzo rzadko, w czasie długotrwałej suszy, notowane są zaniki wypływu. Woda wypływa tu pod ciśnieniem z trzech wyraźnych szczelin skalnych i odpływa przez polną drogę kamienistym potokiem. Przy wyższych stanach wód widoczne jest wyraźne pulsowanie wody wypływającej z głównej szczeliny.
Mimo okresowego wysychania wypływu na powierzchnię, źródło w Zdowie jest siedliskiem bardzo licznej fauny bezkręgowców. Występuje tu duża populacja wypławka kątogłowego oraz kiełża zdrojowego.
Źródło usytuowane pod wysoką, samotną skałą na południowym krańcu Mirowsko-Olsztyńskiego Regionu Skałkowego jest jednym z najlepiej zachowanych i najpiękniejszych na całej Wyżynie Częstochowskiej. Łączy ono w sobie uroki bezwodnej wierzchowiny jurajskiej ze skalnymi ostańcami, porośniętymi ciepłolubnymi murawami i wilgotnych, chłodnych dolin. Dzięki temu stanowi ważny element najsłynniejszego na Wyżynie szlaku turystycznego - Orlich Gniazd.
W oparciu o wydajne źródła w dolinie Białki Zdowskiej, od średniowiecza funkcjonował system stawów hodowlanych, a później również młynów i tartaków. Ich ślady, harmonijnie niegdyś wkomponowane w krajobraz, są obecne do dziś.
Materiał strony opracowano 29 lipca 2005 roku. Autor opracowania: dr Andrzej Tyc, Uniwersytet Śląski, Katedra Geomorfologii, Zakład Geomorfologii Krasu, Pracownia Badań i Dokumentacji Środowisk Krasowego.
źródło http://www.2007.przyroda.katowice.pl/pp ... kalki.html