Ten budynek stojący przy ulicy Łaziennej w Pilicy,jak wiele innych w miasteczku, ma żydowskie korzenie.Jakie było jego pierwotne przeznaczenie? [/i]

Witam.
Sądzę, że była to mykwa, czyli rytualna łaźnia.
Pozdrawiam.

Budynek dawnej mykwy stoi przy końcu uliczki po prawej stronie,tuż nad rzeką.Nie mam go niestety na zdjęciu.W weekend to nadrobię

Szkoła tzw. cheder

_________________
JuraPolska.com - z nami poznasz Jurę - usługi przewodnickie, wycieczki piesze, rowerowe po Jurze K-Cz; spływy kajakowe Pilicą, Liswartą, Wartą.
Kajakiem, pieszo, rowerem między Wartą, Nidą i Pilicą - blog wycieczkowy.
Profil na FB

Zgadza się z drobnym "ale".O tym za chwilę.Myślę,że warto powiedzieć mniej zorientowanym Forumowiczom trochę więcej o tym czym był cheder. nazwa ta oznacza w języku hebrajskim izbę oraz szkołę elementarną,w której chłopcy od piątego roku życia uczyli się Pięcioksięgu.W kolejnych "klasach" uczono czytania modlitewnika,czytania Tory i czytania Talmudu. Tora czyli "drogowskaz" to hebrajska nazwa biblijnego Pięcioksięgu a w szerszym znaczeniu wiedza i nauka w ogóle.Talmud to żydowskie księgi praw i przepisów religijnych, będące zbiorem Prawa Ustnego będącego uzupełnieniem Prawa Pisanego, czyli Biblii .Teraz czas na moje "ale". Po pierwsze-stara ,drewniana pilicka bożnica była już przed wojna w złym stanie technicznym a spotkałem się z informacja o istnieniu tutaj murowanej bożnicy. Po drugie- budynek na Łaziennej jako cheder jest zbyt duży. Zazwyczaj była to jedna izba w domu mełameda czyli nauczyciela.Stąd moje przypuszczenie,nie poparte jak na razie dokumentami,że obiekt budowany był z przeznaczeniem na bożnicę i jedynie tymczasowo jego część pełniła rolę mieszkania mełameda i chederu.Wojna przerwała prace zanim budynek zaczął pełnić swoją docelową rolę więc w pamięci jednych zachował się jako cheder a inni widzieli w nim bożnicę. Na koniec ciekawostka ,która usłyszałem w Szydłowie. Tora przepisywana była ręcznie na wielometrowym zwoju. Niedopuszczalne były jakiekolwiek poprawki w tekście. Pomyłka w przepisywaniu,choćby nawet w ostatniej literze powodowała,że pracę zaczynano od początku! Może by tą zasadę zastosować na Forum?

Super wyjaśnienie, może rzeczywiście coś takiego zaczęć stosować w zagadkach - żeby liczyła się najpełniejsza odpowiedź. Nawet przy pytaniu krajobrazowym zawsze można opisać co jeszcze widać itp.

_________________
JuraPolska.com - z nami poznasz Jurę - usługi przewodnickie, wycieczki piesze, rowerowe po Jurze K-Cz; spływy kajakowe Pilicą, Liswartą, Wartą.
Kajakiem, pieszo, rowerem między Wartą, Nidą i Pilicą - blog wycieczkowy.
Profil na FB

A ja mam pytanie odnośnie Pilicy i prawdopodobnie Żydów - jak się jedzie z Ogrodzieńca i skręca się na rynek na Wolbrom (prawdopodobnie droga 794) to po lewej stronie jest dziwny budynek, coś jakby Synagoga (budynek aktualnie nie jest w dobrej kondycji, jest napis na budynku "do sprzedania")? Czy wie ktoś coś więcej odnośnie tego budynku?

_________________
Portal o Jaskiniach Jury Krakowsko-Częstochowskiej
Jaskinie Jury

Masz na myśli Dom Ludowy czyli tak zwany "Ludowiec" .Pewne powiązania z bożnicą są ale nie sądzę by w budynku zachowały się jakieś jej fragmenty chociaż ta pierwsza w dziejach miasteczka bożnica była murowana. Plac na którym stoi "Ludowiec" nosi nieoficjalną nazwę Barbara co z czasem przeniosło się na nazwę uliczki łączącej drogę 794 z rynkiem.Stała tu kiedyś pierwsza pilicka bożnica.W historii żydowskiej społeczności miasteczka można wyróżnić dwa okresy.O pierwszym z nich trudno powiedzieć kiedy się zaczął.Pierwsza pisemna wzmianka o żydowskiej ludności miasteczka pochodzi z roku 1581 roku. W tym czasie centrum osadnictwa żydowskiego znajdowało się pomiędzy Barbarą a klasztorem. Okres ten trwa do wypędzenia Żydów przez kasztelana Warszyckiego co miało miejsce w roku 1653. W roku 1662 budynek bożnicy został przekształcony w kościół pod wezwaniem św.Barbary. Drugi okres istnienia społeczności żydowskiej w Pilicy zaczyna się za czasów wnuka kasztelana Michała,który zezwolił na powtórne osiedlenie się Żydów. Prawdopodobnie osiedlili sie oni w tym samym rejonie miasteczka i odzyskali z czasem budynek bożnicy gdyż w roku 1862,w dwusetną rocznicę konsekracji kościoła św.Barbary figurka tej świętej została wystawiona ... w bożnicy. Przypuszczenie,że mogłoby chodzić o drewnianą bożnicę na Zarzeczu jest bezsensowne. Chodzi tu zapewne o budynek dawnego kościoła św.Barbary. Na planie Pilicy z roku 1841 widać,że obiekty w tym rejonie nie mają bezpośredniego związku z późniejszą lokalizacją Domu Ludowego stąd moje stwierdzenie,że budynek ten nie zawiera w sobie raczej żadnych elementów dawnej bożnicy i kościoła św.Barbary.Z czasem nowa "dzielnica żydowska" powstała na Zarzeczu w tym miejscu gdzie stoi wspomniany wcześniej w "Zagadkach" cheder i tam zlokalizowana została nowa,drewniana bożnica. Kościół św.Barbary pod koniec XVIII wieku stawał się już ruiną. Z czasem stanęła tu jedynie kapliczka. W roku 1779 w związku z otoczeniem murem kościoła parafialnego koło kapliczki na Barbarze zlokalizowano nowy cmentarz. Po powstaniu styczniowym koło kapliczki mieli zostać pochowani polegli w okolicy powstańcy.Najwyraźniej więc w tym czasie cmentarz już tu nie funkcjonował gdyż obowiązywał zakaz chowania powstańców na cmentarzach. Prawdopodobnie w połowie XIX wieku powstała na Barbarze drewniana szopa służąca do przechowywania sprzętu pożarniczego. Dom Ludowy w formie zbliżonej do dzisiejszej został zbudowany w roku 1919. Mieścił między innymi salę teatralną oraz remizę OSP, która funkcjonowała tu do lat osiemdziesiątych XX wieku.W roku 1950 został gruntownie odrestaurowany.Do lat siedemdziesiątych XX wieku na piętrze funkcjonowało kino "Brzask".Było to czwarte kino w dziejach Pilicy a drugie ,które miało siedzibę w tym budynku.Poprzednie w latach trzydziestych XX wieku prowadził krótko w tym budynku Piotr Janicki. Z czasem popadający w ruinę budynek nabył prywatny inwestor,który rozpoczął pewne prace modernizacyjne,których ślady widać w postaci nadbudowy i na tym się skończyło.

Dlaczego obok regularnego rynku jest plac (ten przy Domu Ludowym), który jakiś taki jest nieregularny?

To znowu temat na dłuższe wywody na temat zmian w sieci drogowo-ulicznej Pilicy wynikającej z nierównomiernego rozwoju miasteczka w różnych kierunkach i z pojawienia się nowych istotnych obiektów (Np.klasztor.Do czasu jego powstania istnienie ulicy Barbary nie miało logicznego uzasadnienia). Moim zdaniem pierwotna droga w kierunku Ogrodzieńca wychodziła z rynku koło kościoła i biegła wzdłuż dzisiejszego muru cmentarnego łącząc się potem z zamkową aleją a pierwotny trakt w kierunku Lelowa biegł zaułkiem wychodzącym z północno-wschodniego narożnika rynku w kierunku wschodnim. Prawdopodobnie plac "na Barbarze" w takiej nieregularnej formie uformował się samoistnie a to,że uniknął zagospodarowania wynikało albo z jego cmentarnej funkcji albo z niejednoznacznej sytuacji własnościowej po tych wszystkich wspomnianych wyżej zawirowaniach związanych z żydowską społecznością.

Nie wiedziałem o cmentarzu na Barbarze, natomiast zauważyłem że parę fotek które zamieściłeś na forum jest również w przewodniku po Pilicy p. Józefa Słabonia.

_________________
JuraPolska.com - z nami poznasz Jurę - usługi przewodnickie, wycieczki piesze, rowerowe po Jurze K-Cz; spływy kajakowe Pilicą, Liswartą, Wartą.
Kajakiem, pieszo, rowerem między Wartą, Nidą i Pilicą - blog wycieczkowy.
Profil na FB

Z ciekawości sprawdziłem.Z historycznych zdjęć powtórzyła się bożnica i nic dziwnego bo zachowały się raptem trzy fotografie-dwa widoki z zewnątrz i jedno wnętrze. O tylu wiem. Ja korzystałem z własnoręcznie wykonanej fotokopii ale nie z przewodnika tylko z wydanych w latach pięćdziesiątych "Bożnic drewnianych" gdzie fotografie są dużo większe.W przewodniku jest też zdjęcie pałacu z lat trzydziestych. Mam tą pocztówkę w oryginale podobnie jak kilka innych w tym najstarszą znaną mi, z roku 1910, tą z błędnym nadrukiem Zamek "Pilica" w Tomaszowie. Inne fotki zamieszczone na Forum są mojego autorstwa Pilicę mam na kilku tysiącach fotografii więc "wszelkie podobieństwo osób i sytuacji jest przypadkowe"

Nie nie tak, to było bardziej pytanie o Twój związek z przewodnikiem...

_________________
JuraPolska.com - z nami poznasz Jurę - usługi przewodnickie, wycieczki piesze, rowerowe po Jurze K-Cz; spływy kajakowe Pilicą, Liswartą, Wartą.
Kajakiem, pieszo, rowerem między Wartą, Nidą i Pilicą - blog wycieczkowy.
Profil na FB

Domyślam się,że Admin nie szykuje na mnie teczki Nie mam żadnych związków ani z przewodnikiem ani z autorem. Myślę raczej o własnym opracowaniu idącym bardziej w kierunku ludzi niż kamieni prostującym przy okazji ciągnące się latami błędy:) Problemem jest duża ilość materiałów i pojawiające się ciągle nowe wątki.

Jak nie jak tak, każdy z forumowiczów ma kartoteki takie że połączone siły CBA, WSI, CIA i Mossad się chowają

Koncentrujesz się tylko na Pilicy czy całe "dobra pileckie"? i nie jako przy okazji mam pytanie o Wierbkę. Jej rozwój zaczyna się za Moesa czy wcześniej tam już funkcjonował jakiś przemysł, co skłoniło (zły stan techniczny, mała okazałość?) właściciela/i do budowy kolejnego pałacu?

_________________
JuraPolska.com - z nami poznasz Jurę - usługi przewodnickie, wycieczki piesze, rowerowe po Jurze K-Cz; spływy kajakowe Pilicą, Liswartą, Wartą.
Kajakiem, pieszo, rowerem między Wartą, Nidą i Pilicą - blog wycieczkowy.
Profil na FB