Odnaleziono stare plany olkuskiego ratusza

Urzędnicy z Olkusza odnaleźli w kieleckim archiwum plany, mapy i dokumenty dotyczące miasta sprzed prawie 200 lat. Pomogą poznać historię nieistniejących miejsc i odnaleźć mury ratusza.


W maju rusza wielki remont olkuskiego Rynku. Będzie remontowana cała nawierzchnia. Niektórych jednak bardziej interesuje to co znajduje się pod ziemią. Archeolodzy będą szukać śladów po historycznych budynkach.

- Szczególnie chodzi nam o stary ratusz. Odnalezienie jego murów to ważna sprawa - mówi Jacek Wilk konserwator zabytków z Urzędu Miasta w Olkuszu. Kilka tygodni temu konserwator pojechał do archiwum w Kielcach poszukać dokumentów dotyczących Rynku. Nie spodziewał się wiele. Okazało się, że natrafił jednak na bardzo ważne dokumenty. Przedwczoraj do urzędu dotarła specjalna przesyłka - zeskanowane dokumenty.

- To plany ratusza, innych olkuskich i podolkuskich budynków, dokumenty ich dotyczące oraz mapy - mówi konserwator. - Trzymałem w ręku ich orginały. Są w bardzo dobrym stanie - podkreśla. Pracownicy biura miejskiego konserwatora zabytków wczoraj po raz pierwszy dokładniej przyglądnęli się dokumentom. Są pod wrażeniem.

- Dzięki nim lepiej poznamy naszą historię - mówi Agnieszka Kaczmarczyk, kierownik biura. Są tu mapy miasta z czasów rosyjskiego zaboru, plany niezrealizowanych budowli i takich, o których słuch dawno już zaginął.

Konserwatorów zabytków najbardziej jednak ucieszyły dokładne plany parteru i piętra ratusza, zburzonego w 1823 roku. Pochodzą one z 1817. Były przygotowane przed planowaną przez ówczesne władze miasta renowacją budowli. Wtedy miano przebudować klatkę schodową i naprawić dach. Rzuty są kolorowe.

Narysowane na grubym papierze i barwione akwarelami. Planów nie zrealizowano i po sześciu latach ratusz zburzono. Teraz jest szansa na odnalezienie murów piwnic. Dzięki innym
zachowanym dokumentom i starym obrazom wiadomo, że ratusz stał na środku, pomiędzy wylotami obecnych ul. Żuradzkiej i Floriańskiej.

- Teraz wystarczy, że odnajdziemy choć kawałek podziemnych części budowli. Dzięki planom będziemy wiedzieć, gdzie dalej szukać - podkreśla znaczenie odnalezionych dokumentów Jacek Wilk. Plany są dokładnie opomiarowane, tylko że wymiary podano w łokciach a nie metrach.

Odnaleziono mury ratusza na Rynku

Archeolodzy, którzy prowadzą prace wykopaliskowe na olkuskiej starówce, mają niesamowite szczęście. Gdzie nie wbiją łopaty, tam natrafiają na podziemne skarby. W środę odnaleźli mury ratusza.



- To prawdopodobnie fragment północnej ściany ratusza i kawałek przybudówki - mówi Iwona Młodkowska-Przepiórowska, archeolog.
Przez najbliższych kilka tygodni będzie trwało odsłanianie zabytku i dokumentowanie. Zakonserwowane mury będą stanowiły jedną z atrakcji Olkusza. Według planów ruiny mają pozostać odkryte.
To kolejne znalezisko w ostatnich dniach. Najpierw niespodziewanie trafiono na mury kamienicy i cmentarza na ul. Basztowej, potem szukając budynku Wielkiej Wagi znaleziono kule armatnie, a na Żuradzkiej odkryto mury kamienicy.
W środę znaleziskom przyglądali się wszyscy olkuscy burmistrzowie i wicemarszałek Marek Sowa. Sukcesy archeologów opóźniają prace przy rewitalizacji Rynku. Burmistrzowie z marszałkiem dyskutowali o możliwości przesunięcia w czasie terminu prac, tak by nie stracić ani złotówki z unijnych dotacji.

Znaleźli mury olkuskiego ratusza












Olkuscy archeolodzy natrafili na kolejny podziemny skarb. Podczas prac pod płytą rynku odsłonił się fragment ratusza, który stał na środku placu od XIV do XIX wieku. Jest to północno-zachodni narożnik ratusza i fragmenty dwóch przybudówek. Zgodnie z projektem modernizacji starówki, mury ratusza mają zostać odsłonięte i być jedną z nowych atrakcji turystycznych miasta.

- To jest przepiękny obiekt. Na chwilę obecną odsłoniły się fragmenty parteru. Będziemy prowadzić prace dalej i dopiero okaże się, jak duży fragment budynku się zachował. Bardzo możliwe, że uda nam się też dotrzeć do fragmentów piwnic. Budynki tego typu były ówcześnie podpiwniczane, więc jest duża szansa – tłumaczy Agnieszka Kaczmarczyk z Biura Miejskiego Konserwatora Zabytków. Wymiary ratusza to około 22x15 metrów. Ogromnie pomocne przy pracach archeologicznych są stare plany budowy ratusza, które nie tak dawno pozyskano z kieleckich archiwów. Na dokumentach z początku XIX wieku zostały zaznaczone wymiary i nazwy pomieszczeń, które się tam znajdowały. Stąd wiemy, że w samym ratuszu mieściły się kancelarie urzędnicze, a w dwóch przybudówkach policja i areszt.

A historia tego najważniejszego kiedyś budynku władz olkuskich jest bardzo ciekawa. Ratusz powstał najprawdopodobniej w XIV wieku. Wiadomo, że w XVI wieku była również wieża, ale historycy podejrzewają, że istniała od samego początku. W 1787 roku w ratuszu podejmowano samego króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Upadek miasta mocno odbił się też na ratuszu, dlatego w 1817 wymagał on remontu. Wśród znalezionych w Kielcach dokumentów znalazł się również wykaz kosztów remontu budynku, jaki miał zostać przeprowadzony. Kosztorys został napisany w 1817 roku, jednakże do remontu nigdy nie doszło. Ówczesne władze miasta zdecydowały się rozebrać budynek, mimo że jego stan techniczny nie był bardzo zły. - Nie wiemy, czemu ratusz został rozebrany. Jest to zagadka historyczna – mówi Agnieszka Kaczmarczyk. W opinii inżyniera wojewódzkiego z 1823 r. czytamy o "małej nader korzyści z rozebrania ratusza w mieście tem mieć można... oprócz tego ratusz ten, przez stosowną zmianę i wewnętrzne przyozdobienie, jeszcze użytecznym być może".
Komisarz Obwodu Olkuskiego przychylił się do tej opinii i polecił burmistrzowi miasta opracowanie projektu dogodniejszego urządzenia wewnętrznego lokalu oraz przyozdobienia zewnętrznych ścian i wieży tak, żeby żeby "dla wygody i ozdoby miasta służyły". W 1825 r. z inicjatywy władz miejskich 1600 mieszkańców okolicznych wsi i miast dokonało rozbiórki obiektu.

Mocno podniszczony już ratusz jest widoczny na obrazie Zygmunta Vogla z 1787 roku. Zatem wyobrażanie sobie tej olkuskiej budowli jest dużo łatwiejsze.

Decyzje co do kolejnych etapów prac przy odsłanianiu murów ratusza będą podejmowane na bieżąco. Najprawdopodobniej zostanie odsłonięta całość murów. Dopiero wtedy będzie można zadecydować, jakie fragmenty i w jaki sposób zostaną wyeksponowane. Plan rewitalizacji zakłada wybudowanie szklanego pawilonu, przez który można by podziwiać ten niezwykle ciekawy zabytek. Ze względu na to, że obiekt może się okazać bardziej interesujący niż się spodziewano, już pojawiają się propozycje, żeby odsłonić cały zabytek i udostępnić go zwiedzającym. Byłaby to jedna z najciekawszych atrakcji turystycznych miasta. Ostateczny kształ ekspozycji zostanie ustalony dopiero po zakończeniu badań.