Idąc od lewej Grodzisko(380m n.p.m.) ,Srebrnica i Bukowica (361 m n.p.m.)
Widok od strony Południowo - wschodniej z Babic
Kategoria i typ: rez. częściowy, leśny
Data utworzenia: 19.02.1987
Powierzchnia: 22.76 ha
Cel utworzenia: zachowanie fragmentu buczyny karpackiej ze starodrzewem bukowym oraz swoistych cech krajobrazu
Gmina: Babice
Rezerwat przyrody Bukowica położony na Ziemi Chrzanowskiej jest ostoją naturalnego drzewostanu bukowego oraz krajobrazu panującego niegdyś na obszarze Garbu Tenczyńskiego. Powołany 19 lutego 1987 roku Zarządzeniem Ministra Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych (MP nr 7 poz.55 z 1987), zajmuje powierzchnię 22,76 ha. Celem częściowej ochrony rezerwatu "... jest zachowanie fragmentu buczyny karpackiej ze starodrzewiem bukowym oraz swoistych cech krajobrazu".
Szata roślinna ma charakter naturalny i reprezentuje ponad przeciętne walory przyrodnicze tego uprzemysłowionego regionu. Szczególnie cenny jest dobrze wykształcony zespół żyznej buczyny karpackiej (Dentario glandulosae-Fagetum) z wieloma pomnikowymi bukami (Fagus sylvatica). Odnaleźć można też płaty nawiązujące do ciepłolubnej buczyny storczykowej i buczyny pomorskiej. W drzewostanie dominuje różnowiekowy buk z domieszką gatunków tolerowanych. Występują tu łącznie 22 gatunki drzew i krzewów m.in.: sosna pospolita (Pinus sylvestris), świerk pospolity (Picea abies), grab pospolity (Carpinus betulus), brzoza brodawkowata (Betula pendula), klon pospolity (Acer platanoides), leszczyna pospolita (Corylus avellana) i bez czarny (Sambucus nigra).
Na Bukowicy stwierdzono 171 gatunków roślin naczyniowych, z których - 13 gatunków objętych jest całkowitą ochroną, w tym 6 gatunków storczyków m.in.: kruszczyk - szerokolistny (Epipactis helleborine) i rdzawoczerwony (E. atrorubens), gnieźnik leśny (Neottia nidus-avis) oraz orlik pospolity (Aquilegia vulgaris), wawrzynek wilczełyko (Daphne mezereum), lilia złotogłów (Lilium martagon).
- 5 gatunków podlega częściowej ochronie: pokrzyk wilcza-jagoda (Atropa belladonna), marzanka wonna (Galium odoratum), konwalia majowa (Convallaria majalis), paprotka pospolita (Polypodium vulgare), kalina koralowa (Viburnum opulus).
- 3 gatunki zamieszczone są na czerwonej liście roślin zagrożonych w Polsce (Zarzycki 1992), a mianowicie w kategorii zagrożenia gatunków wymierających - buławnik czerwony (Cephalanthera rubra), gatunków narażonych na wymarcie - żłobik koralowaty (Corallorhiza trifida) i z gatunków rzadkich - buławnik wielkokwiatowy (Cephalanthera damasonicum).
Naparstnica zwyczajna Digitalis grandiflora .Fot. R.Bula
Znaczny jest udział roślin górskich ( 13 gatunków ) m.in.: klon jawor (Acer pseudoplatanus), jodła pospolita (Abies alba), buk pospolity (Fagus sylvatica), śnieżyczka przebiśnieg (Galanthus nivalis), lepiężnik biały (Petasites albus), dziki bez koralowy (Sambucus racemosa), gęsiówka Hallera (Cardaminopsis halleri).
Występuje tu również 6 gatunków proponowanych do ochrony w woj. katowickim (Wika 1992) : czerniec gronkowy (Actea spicata), bodziszek żałobny (Geranium phaeum), perłówka jednokwiatowa (Melica uniflora), miodownik melisowaty (Melittis melissophyllum), przetacznik górski (Veronica montana), pajęcznica gałęzista (Anthericum ramosum).
Ciekawostką przyrodniczą są rzadko spotykane kwitnące okazy buszczu pospolitego (Hedera helix), które wspinają się po sosnach na wysokość 5-10 m.
Buczyna na Bukowicy posiada także dość bogatą florę mchów (36 gatunków) i wątrobowców (2 gatunki). Mszaki występują w szerokim spektrum siedliskowym; od gatunków naskalnych (wapieniolubne mszaki epilityczne) do występujących na murszejącym drewnie i u podstawy żywych drzew. Rosną tu rzadko spotykane w Polsce: Anomodon attenuatus, Campylium calcareum, Eurhynchium pulchellum, Leskella nervosa, Rhynochostegium murale.
Świat zwierząt reprezentowany jest przez liczną grupę ptaków (ok. 30 gatunków) mających tu dogodne warunki do bytowania. Do gatunków dominujących należą min.: zięba (Fringilla coelebs), pokrzewka czarnołbista (Sylvia atricapilla), pokrzewka ogrodowa (S. borin), rudzik (Erithacus rubecula), pierwiosnek (Phylloscopus collybita), świstunka leśna (Phylloscopus sibilatrix), sikorka bogatka i modra (Parus major i P.coeruleus), muchołówki - szara i żałobna (Muscicapa striata, Ficedula hypoleuca), dzięcioł duży (Dendrocopos major). Rzadkimi gatunkami występującymi na tym terenie są: muchówka mała (Ficedula parva), gołąb siniak (Columba oenas), dzięcioły - czarny (Dryocopos martius) i średni (D. medius). Liczne dziuple dzięciołów dają możliwość gniazdowania dla innych gatunków np. muchołówek, sikorek Duża liczebność ptaków i ich zróżnicowanie gatunkowe może być ciekawym obiektem do obserwacji ornitologicznych.
Inną atrakcją rezerwatu jest możliwość poznania naturalnego profilu geologicznego w nieczynnym kamieniołomie i wychodni skalnych charakterystycznych dla Bloku Płazińskiego. Wzgórze Bukowicy zbudowane jest ze skał triasowych o dużym zróżnicowaniu litologicznym. Składają się one z wapieni kilku typów marglistych lub dolomitowych (z cienkimi wkładkami łupków) jak m.in.: wapienie pelityczne o przełomie muszlowym oraz wapienie drobnodetrytyczne, gruzełkowate i krynoidowe. Wierzchnia warstwa profilu glebowego zbudowana jest z lessu naskalnego (o miąższości 0,5-1 m) a podglebie z litej warstwy dolomitowej.
Ostatnio na tym terenie prowadzili badania botaniczne: Krzysztof Jędrzejko, Henryk Klama, Jan Żarnowiec, Adam Stebel a także badania ornitologiczne G.Schneider.
Największym zagrożeniem dla rezerwatu są leżące w sąsiedztwie zakłady przemysłowe emitujące gazowe i pyłowe zanieczyszczenia powietrza. Efektem są usychające jodły i zniekształcone korony świerków i sosen. Skażenie chemiczne gleby może prowadzić do zmian struktury i składu flory mszaków i roślin naczyniowych runa. Należy także zwrócić uwagę na właściwe czynności i zabiegi konserwatorskie, służące ochronie całego ekosystemu rezerwatu.
Teren rezerwatu należący do Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego wchodzącego w skład Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych posiada niepowtarzalne walory turystyczne i dydaktyczne. Przebiegają tu dwa szlaki turystyczne: zielony i żółty przez które poprowadzono ścieżkę dydaktyczną okolic Babic. Bogactwo rzadkich i osobliwych elementów flory i avifauny oraz naturalne odkrywki geologiczne stwarzają możliwość prowadzenia kwalifikowanej edukacji przyrodniczej dla uczniów i studentów.
|