na podstawie

Plan sytuacyjny szlaków komunikacyjnych i sieci osadniczej na terenie Wyżyny Krk.-Częst.

1 - Mstów   2 - Olsztyn   3 - Lelów   4 - Żarki   5 - Mrzygłód   6 - Włodowice   7 - Kromołów   8 - Ogrodzieniec   9 - Żarnowiec 10 - Wolbrom 11 - Miechów 12 - Olkusz 13 - Sławków 14 - Będzin 15 - Chrzanów 16 - Nowa Góra 17 - Tenczyn 18 - Oświęcim 19 - Bobrek 20 - Lipowiec 21 - Tyniec 22 - Skawina 23 - Skała 24 - Koziegłowy 25 - Siewierz 26 - Kraków 27 - Częstochowa

I II III IV V VI VII VIII

Legenda : - większe miasta - miasteczka - punkty obronne - węzłowe punkty obronne przy przejściach naturalnych (doliny, przełęcze) - zewnętrzny skraj lini obronnej - drogi i naturalne przejścia przez Jurę - przebieg głównych dróg w XIV-XVIw. - przypuszczalny przebieg dróg po linii naturalnych przejść

Głównych przyczyn powstania Orlich Gniazd, czyli systemu zamków i strażnic, należy szukać w czasach rozbicia dzielnicowego Polski.
Od ustanowienia testamentu Bolesława Krzywoustego Śląsk stopniowo poddawał się wpływom Luksemburgów często nastawionych nieprzychylnie do swoich północno - wschodnich sąsiadów.
Z polityką książąt śląskich związana była także konieczność ustanowienia nowego szlaku komunikacyjnego z Krakowa do Wielkopolski. Od XIII wieku omija on Śląsk i biegnie wzdłuż głównego grzbietu Wyżyny.
Powyższe uwarunkowania skłoniły władców panujących w XIII - XIVw., a w szczególności Kazimierza Wielkiego, do rozbudowy istniejących i budowy ponad 30 nowych zamków strzegących granic państwa i bezpieczeństwa podróżnych.
Ponieważ dawniej korzystano z naturalnych traktów komunikacyjnych (doliny, przełęcze itp.), linia umocnień zasadniczo pokrywa się z siecią dolin i skalistych wzniesień.
Od południa (dol. Wisły) i zachodu (dol. Przemszy, Warty) granicę stanowiły rozlewiska rzek i wysoka krawędź (kuesta) Jury. Wzdłuż niej biegła główna droga z Krakowa i Olkusza, połączona poprzecznymi szlakami przecinającymi grzbiet Wyżyny ze traktem Mstów - Lelów - Kraków. Całość była strzeżona przez system królewskich i prywatnych zamków, strażnic, oraz umocnień miejskich (Olkusz, Lelów).