Jak w tytule, fotki wstępnie oczyszczonych "zdobyczy" pochodzących z warstwy bulastej (czym jest bulasta, co doprowadziło do kondensacji i jakie są przyczyny tak znacznej różnicy w stanie zachowania muszli między batonem-kelowejem-oksfordem to temat na dysertację, a nie krótki wpis na blogu) keloweju Jury Północnej...

Delikatne i bardzo mocno uproszczone wprowadzenie - środkowa część ery mezozoicznej, czyli okres jury tak istotnej dla krajobrazu dzisiejszej Wyżyny Częstochowskiej (jak by nie patrzeć kras i rzeźba zrębowo-krawędziowa rozwinęła się w skałach osadowych jury), dzieli się na 3 epoki (mniejsze jednostki):

- jurę dolną (czarną), podczas której w środowisku słodkowodnym/brakicznym w deltach rzek, jeziorach, lagunach osadzały się liczne serie osadów klastycznych i mułowców/iłowców bogatych w szczątki roślinne. Dały one początek najstarszym u nas pokładom węgla brunatnego eksploatowanego później w XIX i XXw. okolic Myszkowa, Poręby i Zawiercia;

- jurę środkową (brunatną) z postępującą transgresją morską płytkiego zbiornika z dostawą sporej dawki materiału terygenicznego. W iłach sekwencji bajos-baton tworzą się potężne konkrecje sferosyderytowe, dzięki którym rozwija się górnictwo rud żelaza w okręgu częstochowskim. Kelowej jest ostatnim piętrem jury środkowej;

- jurę górną (białą), gdzie podczas największej kulminacji zalewu morza epikontynentalnego tworzą się potężne struktury biohermalne (rafopodobne zbudowane głównie z gąbek). Dały one początek wapieniom skalistym budującym tak charakterystyczne dla krajobrazu ostańce skalne.


Mnie od strony skamieniałości najbardziej interesuje kontakt dogger-malm (jura środkowa - jura górna) a jeszcze dokładniej dolny oksford i głównie środkowy/górny kelowej. Warstwa brunatnych wapieni piaszczystych przykrytych pokrywami stromatolitowymi keloweju odsłania się, czy też dawniej tworzyła, wychodnie w środkowej wysokości kuesty tworząc niewielki acz charakterystyczny prożek. Zdecydowana większość stanowisk opisanych przez prof. Różyckiego od dziesiątków lat już nie istnieje i zlokalizowanie nowych poza terenami zurbanizowanymi, czy też objętymi ochroną przyrody/krajobrazu jest zadaniem dość trudnym i mozolnym. Jeszcze trudniejsze było naście lat temu, teraz dzięki łatwiejszemu dostępowi do literatury (internet/biblioteki cyfrowe), LIDARowi i innych cudom techniki jest łatwiej, ale wcale nie prościej od strony czysto fizycznej. Dawne pola, łąki i łomy pozarastały gęstymi krzakami - każdy kto przedzierał się przez zwarte zarośla tarniny wie o co chodzi ;)

Trochę więcej informacji będzie w linkach zamieszczonych w relacji z grudnia 2017, a pod koniec relacji z ostatniej wycieczki 23032019 dwie fotki stromatolitu.
Stare zdjęcia skamieniałości są też w galerii na JuraPolska.